Αναρτήσεις

Προβολή αναρτήσεων από Οκτώβριος, 2013

Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ," Ὁ κ. Στρατὴς Θαλασσινὸς περιγράφει ἕναν ἄνθρωπο"

Εικόνα
Μὰ τί ἔχει αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος; Ὅλο τὸ ἀπόγευμα (χτὲς προχτὲς καὶ σήμερα) κάθεται μὲ τὰ μάτια καρφωμένα σὲ μία φλόγα σκόνταψε πάνω μου τὸ βράδι καθὼς κατέβαινε τὴ σκάλα μου εἶπε: «Τὸ κορμὶ πεθαίνει τὸ νερὸ θολώνει ἡ ψυχὴ διστάζει κι ὁ ἀγέρας ξεχνάει ὅλο ξεχνάει μὰ ἡ φλόγα δὲν ἀλλάζει». Μοῦ εἶπε ἀκόμη: «Ξέρετε ἀγαπῶ μία γυναίκα ποὺ ἔφυγε ἴσως στὸν κάτω κόσμο δὲν εἶναι γι᾿ αὐτὸ ποὺ φαίνομαι τόσο ἐρημωμένος προσπαθῶ νὰ κρατηθῶ ἀπὸ μία φλόγα γιατί δὲν ἀλλάζει». Ὕστερα μοῦ διηγήθηκε τὴν ἱστορία του.

24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1963,Ο Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ ΤΙΜΑΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Εικόνα
Στις 24 Οκτωβρίου 1963 ο Γιώργος Σεφέρης έγινε ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Όπως είχε ανακοινώσει τότε η Σουηδική Ακαδημία, ο Σεφέρης τιμήθηκε με το βραβείο «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». H ομιλία του Γ. Σεφέρη στη Σουηδική Aκαδημία τον Δεκέμβριο του 1963    «Τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να – εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα πρώτα από τον εαυτό μου.                                                                                                                Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη

Συνηθισμένα λάθη στις έννοιες λέξεων και εκφράσεων

Η φράση «εξ απαλών ονύχων» σημαίνει παιδιόθεν, από την παιδική ηλικία (και όχι: «με το μαλακό», ακροθιγώς). «επί τούτω» σημαίνει ειδικά γι’ αυτό και όχι επίτηδες (το θέμα λύθηκε με μια επί τούτω ρύθμιση) «επί τούτου» σημαίνει επ’ αυτού, επάνω σ’ αυτό, σχετικά με αυτό και όχι ειδικά γι’ αυτό. (παρουσίασε το θέμα και συζητήθηκαν προτάσεις επί τούτου) «κατ΄ αρχήν» ή «καταρχήν» (=στα βασικά σημεία), Κατ΄ αρχάς (=αρχικά). Π.χ. «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», « Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε…» «ήκιστα» σημαίνει ελάχιστα ή καθόλου. «ευάριθμος» σημαίνει αυτός που μπορεί να μετρηθεί, άρα ο λίγος ή αυτός που έχει λίγα. Δεν είναι συνώνυμο του «πολυάριθμος» ούτε σημαίνει «πολλά». «αδολεσχία» είναι η ακατάπαυστη φλυαρία «αδρομερής» είναι ο γενικός, χοντρικός, χωρίς πολλές λεπτομέρειες Ο «κωδίκελος» είναι ο όρος που τροποποιεί διαθήκη «Λυδία λίθος» είναι, μεταφορικά, αυτό με το οποίο ελέγχεται, δοκιμάζεται κάτι. «Έωλος» σημαίνει χθεσινός, παλιός, ξεπερασμένος Συνηθισμένα λάθη στ

Συνηθισμένα λάθη σε αρχαΐζουσες και λόγιες εκφράσεις

Εκ των ων ουκ άνευ (και όχι: εκ των ουκ άνευ) Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος). Όσο(ν) αφορά το θέμα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέμα αυτό, διότι αποτελεί μεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέμα αυτό. Ούτε, βεβαίως, ως αναφορά). στη διαπασών (και όχι: στο διαπασόν) βρέχει επί δικαίους και αδίκους (και όχι: επί δικαίων και αδίκων). εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει) οι στύλοι του Ολυμπίου Διός (και όχι: οι στήλες). εν κρυπτώ και παραβύστω (και όχι: απαραβύστω) απορώ και εξίσταμαι (και όχι: απορώ και εξανίσταμαι) ποιούμαι την νήσσαν (κοινώς: κάνω την πάπια και όχι: ποιώ την νήσσαν). περί πολλά τυρβάζει (και όχι: περί πολλών τυρβάζει) απεκδύομαι την ευθύνη (και όχι: απεκδύομαι της ευθύνης) ελαφρά τη καρδία ( και όχι: με ελαφρά την καρδία) δίνω το «παρών» (και όχι: δίνω το παρόν.) δυνάμει (και όχι: εν δυνάμει) ενός εκάστου (και όχι: καθενός εκάστου) ενόψει όσων θα γίνουν (και όχι: ενόψει όσων έγιναν) επί το έργον (και όχι: επί τω έργω)

Συνηθισμένα εκφραστικά λάθη σε συνηθισμένες εκφράσεις

«Ευχαριστούμε όλους όσοι μας συμπαραστάθηκαν» (και όχι: «όλους όσους…» διότι είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί, αλλά: «ευχαριστούμε όσους…» και «επικοινωνεί με όλους όσους εκτιμάει», επειδή εδώ το «όσους» είναι αντικείμενο του ρήματος). π.μ. (=προ μεσημβρίας), μ.μ. (=μετά μεσημβρίαν και όχι μετά μεσημβρίας), π.Χ. (=προ Χριστού), μ.Χ. (=μετά Χριστόν και όχι μετά Χριστού). Περισσότεροι από έναν ή περισσότεροι του ενός (και όχι: περισσότεροι από ένας) Γίνονται όλοι δεκτοί ανεξαρτήτως ηλικίας (και όχι: ανεξαρτήτου ηλικίας). Ενήργησα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου (και όχι: στα πλαίσια). πόσο πολλοί, τόσο πολλοί, πόσο πολλή (και όχι: πόσοι πολλοί, τόσοι πολλοί, τόση πολλή) κατ΄ αρχήν (=στα βασικά σημεία), Κατ΄ αρχάς (=αρχικά). Π.χ. «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», « Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε…» Ο επικεφαλής, του επικεφαλής, τον επικεφαλής, οι επικεφαλής κλπ. (και όχι: τον επικεφαλή, του επικεφαλούς) Οι μέθοδοι / παράμετροι αυτές (και όχι: οι μέθοδοι / παράμετροι

Συνηθισμένα λάθη στην ορθογραφία ομόηχων λέξεων:

το τείχος - ο τοίχος έχω κλίση στη μουσική (κλίνω) – πήρα κλήση από το δικαστήριο (καλώ) σύγκλιση απόψεων - σύγκληση συνεδρίου - σύγκλειση δοντιών ετερόκλιτο ουσιαστικό - ετερόκλητο πλήθος κλείνω την πόρτα - κλίνω το ρήμα η εξάρτηση από τα ναρκωτικά (εξαρτώ) – η εξάρτυση του στρατιώτη (εξαρτύω) – η εξάρτιση του πλοίου (εξαρτίζω) σάτιρα, σατιρίζω, σατιρικό ποίημα, Σάτυρος (μυθ. ακόλουθος του Διονύσου), σάτυρος (ασελγής), σατυρικός (ο του Σατύρου), σατυρικό δράμα (το αρχαίο λογοτεχνικό είδος) αλλά σατιρικός συγγραφέας. η σορός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα – ο σωρός από ξύλα τι μέλλει γενέσθαι; – δε με μέλει τι θα γίνει ο στίχος του ποιήματος – να παραταχθείτε σε τρεις στοίχους φύλλο του δέντρου – το αρσενικό φύλο κήτος: μεγάλο θαλάσσιο θηλαστικό – κύτος: κοίλωμα, αμπάρι πλοίου ψηλή γυναίκα - ψιλή κυριότητα | κλωστή | φωνή κλπ. πολιτικό κόμμα - έπεσε σε κώμα παραλείφτηκε (από το παραλείπω) - παραλήφτηκε (από το παραλαμβάνω) απευθύνω έκκληση - έκλυση ηθών Γάλλος (

Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη σε συνηθισμένες λέξεις:

  Μία, μια (=μιά), δύο, δυο (=δυό). Εννιά, εννέα, εννιακόσια, εννιακοσιοστός αλλά ενενήντα, ένατος, ενενηκοστός. Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε «τρεις χρόνια»). Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ. γι΄ αυτό (και όχι: γιαυτό) απ’ ό,τι (και όχι: απ’ ότι) καθότι ή καθ’ ότι (και όχι: καθ’ ό,τι) οτιδήποτε (και όχι: ο,τιδήποτε) καθένας, καθεμιά (και όχι: κάθε ένας, κάθε μια) μ’ εμένα, μ’ εσένα κλπ (και όχι: με μένα, με σένα) παρ’ όλα αυτά (και όχι: παρόλα αυτά). Αλλά παρόλο. διά (και όχι: δια [είναι δισύλλαβη]). Αλλά: για το εδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο) πληροίς, πληροί (και όχι: πληρεί) κάθιδρος (και όχι: κάθιδρως) ανήκε και όχι (προς Θεού) άνηκε παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως) βραδιά, βραδιάζει, βραδινός, αλλά βράδυ. ο μυς, οι μύες, τους μυς (και όχι: οι μ

Η μάστιγα του αναλφαβητισμού

Εικόνα
Η 8η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως διεθνής μέρα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού. Ο αναλφαβητισμός εξακολουθεί και να είναι μια μάστιγα που διαρκώς αναπαράγεται με νέες μορφές, πλήττοντας όχι μόνο τις φτωχές, αλλά και τις ανεπτυγμένες χώρες. Η εκπαιδευτική βαρβαρότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης αποτυπώνεται στους πίνακες της ντροπής: περίπου 793 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο, στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια και γυναίκες, δεν ξέρουν να διαβάζουν ούτε να γράφουν. Περίπου 67 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας δεν παρακολουθούν μαθήματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 72 εκατομμύρια έφηβοι, που θα πρέπει να φοιτούν στον πρώτο κύκλο της δευτεροβάθμιας, δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην παιδεία. Καταθλιπτική είναι η κυριαρχία του αναλφαβητισμού στις ασθενέστερες τάξεις και στρώματα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η εγκατάλειψη του σχολείου είναι μια από τις πιο επώδυνες μορφές που παίρνει η ανισότητα, η φτώχεια και ο κοινωνικός α

Γιατί οφείλουμε να διδάσκουμε τα Αρχαία Ελληνικά στα παιδιά μας

Ι.Θ. Κακριδής Γιατί αλήθεια διδάσκουμε τα αρχαία ελληνικά στα παιδιά που θέλουμε να μορφώσουμε, σε τόσο πολλές ώρες μάλιστα; Τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που μας υποχρεώνουν να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να επικοινωνήσουν όσο γίνεται περισσότερο με τον αρχαίο κόσμο.  Πρώτα απ’ όλα, γιατί είμαστε κι εμείς Έλληνες. Από τον καιρό του Ομήρου ως σήμερα έχουν περάσει κάπου δυο χιλιάδες εφτακόσια χρόνια. Στους αιώνες που κύλησαν οι Έλληνες βρεθήκαμε συχνά στο  απόγειο τηςδόξας, άλλοτε πάλι στα χείλια μιας καταστροφής ανεπανόρθωτης∙ νικήσαμε και νικηθήκαμε αμέτρητες φορές∙ δοκιμάσαμε επιδρομές και σκλαβιές∙ αλλάξαμε θρησκεία∙ στους τελευταίους αιώνες η τεχνική επιστήμη μετασχημάτισε βασικά τη μορφή της ζωής μας∙ και όμως κρατηθήκαμε Έλληνες, με την ίδια γλώσσα‐φυσικά εξελιγμένη‐, με τα ίδια ιδανικά, τον ίδιο σε πολλά χαραχτήρα και με ένα πλήθος στοιχεία του πολιτισμού κληρονομημένα από τα προχριστιανικά χρόνια.  Στον πνευματικό τομέα κανένας λαός δεν μπορεί να προκόψει, αν αγνοεί την ιστορία του

Αυτός είναι ο χάρτης του νέου Λυκείου

Τα μηνύματα σίγουρα είναι αντιφατικά! Από τη μία πλευρά, το οικοδόμημα της δημόσιας Παιδείας κλυδωνίζεται για ακόμη μία χρονιά με απεργίες, καταλήψεις, ένταση και απογοητεύσεις για χιλιάδες οικογένειες. Από την άλλη όμως, «προ των πυλών» είναι εφέτος η μεγάλη μεταρρύθμιση στο Λύκειο που ξεκίνησε να σχεδιάζεται πριν από τέσσερα χρόνια, πέρασε τρεις κυβερνήσεις, ισάριθμους υπουργούς Παιδείας, έναν θυελλώδη εθνικό διάλογο, πορίσματα επί πορισμάτων, πολιτικές αντιπαραθέσεις, εκπαιδευτικούς συμβιβασμούς, καινοτόμες ιδέες και… ιδού. Δεν είναι ψέμα ότι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στο Λύκειο στηρίζεται στα πορίσματα του εθνικού διαλόγου που ξεκίνησαν με την ευθύνη του καθηγητή Γλωσσολογίας κ.  Γ. Μπαμπινιώτη ,   οπότε και ο κορμός της, για πρώτη φορά σε αντίστοιχη νομοθετική κίνηση, συντάχθηκε από ανθρώπους «μέσα από την εκπαίδευση». Και έφθασε τελικά στη Βουλή με τη μορφή νόμου από τον νυν υπουργό Παιδείας κ . Κ. Αρβανιτόπουλο  που επεξεργάστηκε και το περιεχόμενό του. Ο νόμος αλλάζει τ