ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΣΥΝΕΞΕΤΑΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ - ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ)

ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Εφηβεία: Συμβουλές για...γονείς σε απόγνωση                                                                                                            

Έχετε περάσει την αγωνία των πρώτων ημερών της ζωής του παιδιού σας. Έχετε (ξε)περάσει εκείνες τις νύχτες που έπρεπε να σηκώνεστε στις 3 τα ξημερώματα για θηλασμό, ακόμη και το σοκ του πρώτου αποχωρισμού σας με το παιδί, την πρώτη ημέρα του σχολείου του. Κι όμως, εκεί γύρω στα 12 -ή και νωρίτερα- ένα νέο άγχος μπαίνει στο οικογενειακό τραπέζι.                            

Στο άκουσμα και μόνο της λέξης «εφηβεία» πολλοί γονείς τρομοκρατούνται. Καβγάδες, κλάματα, οι πρώτοι έρωτες. Οι γονείς συνήθως παρακολουθούν εμβρόντητοι τις αναπόφευκτες αλλαγές που επιφέρει στα παιδιά τους η εφηβεία.                                                                                 

  Η μεταβατική περίοδος μεταξύ παιδικής ηλικίας και ενηλικίωσης περιλαμβάνει προφανώς διαδικασίες ωρίμανσης, σωματικής, ηθικής και διανοητικής, του παιδιού. Στην οικογένεια σημαίνει συναγερμός. Πώς πρέπει να διαχειριστούν οι γονείς αυτή την τόσο «εύθραυστη» μεταβατική φάση της ζωής των παιδιών τους; Πώς επιλύονται οι καβγάδες; Υπενθυμίζουμε στους γονείς πως χρειάζεται υπομονή.                                                                                                     

«Η εφηβεία είναι μια περίοδος μεγάλων ψυχολογικών και σωματικών αλλαγών που δεν περνά απαρατήρητη από κανέναν», μας λένε οι ψυχολόγοι. Πόσο μάλλον από τα ίδια τα παιδιά: «Ο έφηβος προσπαθεί να κατανοήσει τις αλλαγές που βιώνει και να βρει την καινούργια του ταυτότητα. Μια τέτοια διαδικασία δημιουργεί αναπόφευκτες εντάσεις και πιθανές συγκρούσεις με το περιβάλλον, ανασφάλεια, αλλά και συγχρόνως έξαψη και διάθεση για πειραματισμούς», επισημαίνουν.          

Οι σωματικές αλλαγές θα έρθουν, είτε το θέλετε είτε όχι. Η ψυχολογική διαχείριση και ωρίμανση, όμως, σχετίζονται άμεσα με το είδος των σχέσεων που θα διαμορφωθούν ενδοοικογενειακά. «Ενώ οι αλλαγές συμβαίνουν για όλους τους εφήβους, ο τρόπος που θα τις βιώσει και θα τις διαχειριστεί κάθε έφηβος εξαρτάται από το οικογενειακό περιβάλλον, την ποιότητα σχέσης με τους γονείς και την ψυχοσύνθεση του», τονίζουν ψυχοθεραπευτές και ψυχολόγοι.                                   

Ποια είναι, επομένως, τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά της εφηβείας; Όπως μας λένε οι ειδικοί, «πρόκειται για μια ηλικία που χαρακτηρίζεται από εξιδανίκευση και έντονα συναισθήματα και δημιουργεί στους περισσότερους εφήβους την ανάγκη να ξεχωρίσουν, να αμφισβητήσουν και να απορρίψουν τον κατεστημένο κόσμο των ενηλίκων». Και πρώτα-πρώτα τη γονική εξουσία - εδώ ίσως είναι ένα καλό σημείο να εντοπίσουμε τον «μίτο» των εντάσεων.                     

Σύμφωνα με τους ειδικούς, «ένα διαφορετικό πρόσωπο της εφηβείας μπορεί να είναι η τάση για απομόνωση, οι απαισιόδοξες σκέψεις, η έντονη αντιδραστικότητα μέχρι και η παραβατική συμπεριφορά. Επίσης, καθώς η εφηβεία θεωρείται μια περίοδος υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, οι γονείς και το περιβάλλον του έφηβου πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη σημασία σε ανησυχητικές συμπεριφορές. Πίσω από κάθε αρνητική και δύσκολη συμπεριφορά, κρύβεται πάντα ένα μήνυμα και ένα θέμα που προσπαθεί να εκφραστεί και να επιλυθεί».   

Γ.Κόκουβας ,  Εφηβεία: Συμβουλές για... γονείς σε απόγνωση                                                                                         

ΘΕΜΑΤΑ                                                                                                                                                                       

Α1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με τον συγγραφέα, η περίοδος της εφηβείας δεν περνά από κανέναν απαρατήρητη; (60-80 λέξεις)

Α2. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της τελευταίας παραγράφου

Β1. Να συντάξετε μία παράγραφο 60-80 λέξεων στην οποία να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις/φράσεις του κειμένου: εφηβεία, αλλαγές, συγκρούσεις, οικογενειακό περιβάλλον, εκφραστεί.

Β2.α.Να αιτιολογήσετε την χρήση των εισαγωγικών στην παράγραφο: Η εφηβεία είναι μια περίοδος … επισημαίνουν.                                                                                                             

Β2.β.Να αιτιολογήσετε την χρήση συνυποδηλωτικού λόγου στην φράση:  «Στην οικογένεια σημαίνει συναγερμός». 

Να  επαναδιατυπώσετε την φράση ώστε η χρήση της γλώσσας να είναι κυριολεκτική.

Γ. Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στην σχολική εφημερίδα, αφού αναφερθείτε στις συνέπειες που έχει το χάσμα γενεών στα πλαίσια της οικογένειας, να παρουσιάσετε τις προτάσεις σας για την επίλυση των διαφορών και την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των γονέων και των παιδιών.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ου. Σαίξπηρ «Σονέτο 77»

Τα νιάτα πώς διαβαίνουν θα σου πει ο καθρέφτης,

και το ρολόι πώς φεύγουν οι ακριβές στιγμές σου•

τη σκέψη σου οι λευκές σελίδες θα κρατήσουν,

κι απ’ ό,τι γράψεις ένα δίδαγμα θα πάρεις.

Πιστά ρυτίδες ο καθρέφτης θα σου δείξει,

που κάποιους τάφους ανοιχτούς θα σου θυμίσουν,

και θα σε μάθει αργός ο ίσκιος στο ρολόι

πώς προχωρεί προς την αιωνιότητα ο Χρόνος.

Πρέπει να εμπιστευθείς σε τούτα τ’ άδεια φύλλα

όσα η ανάμνησή σου δεν μπορεί να σώσει•

και κάποτε θα δεις μεγάλα αυτά τα τέκνα

της σκέψης σου, που έτσι ξανά θα τη γνωρίσεις.

Όσες φορές κοιτάξεις τον καθρέφτη, το ρολόι,

θα ωφεληθείς• και θα γεμίζουν οι σελίδες.

Α. Να εντοπίσετε στο ποίημα τους στίχους που έχουν  παραινετικό τόνο και να τους σχολιάσετε σε μία παράγραφο 80 λέξεων.

Β1. Να εντοπίσετε στο ποίημα τρία διαφορετικά εκφραστικά μέσα και να εξετάσετε τη λειτουργία τους.

Β2. Ποιος είναι ο ρόλος του β΄ προσώπου που χρησιμοποιεί ο ποιητής;

Γ. Με αφορμή τους στίχους : «Τα νιάτα πώς διαβαίνουν θα σου πει ο καθρέφτης, και το ρολόι πώς φεύγουν οι ακριβές στιγμές σου» , σε ένα κείμενο 150 – 200 λέξεων να διατυπώσετε τις δικές σας σκέψεις αναφορικά με την Τρίτη ηλικία και την συμπεριφορά των νέων προς αυτή.